Wat is mest rijpen en hoe werkt het?

Mest rijpen is een proces waarbij dierlijke mest onder gecontroleerde omstandigheden wordt gestabiliseerd en gefermenteerd, met als doel ammoniakemissies te verminderen en de mestkwaliteit te verbeteren. Het verschilt fundamenteel van het gangbare mestmanagement, waarbij mest wordt opgeslagen in putten waar ongecontroleerde afbraak plaatsvindt.

Hoe werkt mest rijpen?

Mest rijpen berust op microbiologische en biologische processen waarbij organische stof en stikstof in de mest worden omgezet in stabielere verbindingen. Dit gebeurt onder invloed van specifieke bacteriën en schimmels, die helpen om de stikstof vast te leggen in organische vorm in plaats van dat deze vervluchtigt als ammoniak (NH₃).

De kernprincipes van mest rijpen zijn:

1. Langere verblijftijd in een gecontroleerde omgeving

   • In plaats van mest direct uit de stal af te voeren naar een mestopslag, wordt deze in een aparte ruimte of onder gecontroleerde omstandigheden bewaard.
   • Gedurende enkele weken tot maanden ontwikkelen zich microbiële processen die de mest stabiliseren.

2. Beheersing van zuurstof en vochtigheid

   • Mest rijpen gebeurt meestal onder semi-aërobe omstandigheden: er is beperkte zuurstof beschikbaar, maar niet zoveel dat volledige compostering optreedt.
   • Dit voorkomt ongewenste ammoniakverdamping en methaanproductie.

3. Microbiële en enzymatische activiteit

   • Specifieke bacteriestammen helpen om stikstof om te zetten in stabielere vormen, zoals microbieel gebonden stikstof.
   • Schimmels en andere micro-organismen breken onstabiele stikstofverbindingen af en verminderen de geur van de mest.

4. Verlaging van de pH zonder chemische toevoegingen

   • In tegenstelling tot het verzuren van mest met bijvoorbeeld zwavelzuur om de pH kunstmatig te verlagen, leidt mest rijpen op natuurlijke wijze tot een stabielere pH die ammoniakvorming remt.

Wat is er nodig om mest te laten rijpen?

1. Een aparte rijpingsruimte of mestput

   • Dit kan een aangepaste mestkelder zijn of een bovengrondse opslag waarin mest onder gecontroleerde condities kan rijpen.
   • Sommige bedrijven gebruiken speciale afgedekte rijpingsbassins.

2. Structuurmateriaal

   • In sommige gevallen wordt organisch materiaal zoals stro of ligninerijke materialen toegevoegd om de microbiële activiteit te bevorderen.
   • Dit helpt bij het binden van stikstof en het verbeteren van de meststructuur.

3. Tijd en monitoring

   • Mest rijpen vergt enkele weken tot maanden, afhankelijk van de temperatuur, vochtigheid en de aanwezigheid van de juiste bacteriën.
   • Monitoring van de temperatuur en stikstofbalans helpt om het proces te optimaliseren.

4. Eventuele toevoegingen van micro-organismen

   • Sommige veehouders voegen specifieke bacteriën of enzymen toe die helpen om het rijpingsproces te versnellen.