De reductie van ammoniakemissies is een belangrijke uitdaging in Nederland, waar de stikstofproblematiek grote gevolgen heeft voor natuur, landbouw en maatschappij. Het halveren van de veestapel wordt vaak voorgesteld als een drastische, maar effectieve maatregel. Echter, alternatieve strategieën zoals precisievoeding, mestfermentatie en precisiebemesting kunnen een hogere ammoniakreductie realiseren met aanzienlijk lagere economische en maatschappelijke kosten.

 

Halveren van de veestapel

Voordelen

1. Directe emissiereductie: Door het aantal landbouwhuisdieren te halveren, wordt de productie van mest en daarmee de directe uitstoot van ammoniak uit stallen en mestopslagen aanzienlijk verminderd. Dit kan leiden tot een afname van de ammoniakemissie met ongeveer 50%, afhankelijk van de bedrijfsvoering.
2. Verlaging van stikstofdepositie: Minder veehouderij betekent een lagere stikstofbelasting op gevoelige natuurgebieden, wat gunstig is voor de biodiversiteit.
3. Klimaatvoordelen: Naast ammoniakemissies daalt ook de uitstoot van broeikasgassen zoals methaan.

 

Nadelen

1. Verlies van dierlijke mest: Dierlijke mest levert circa 400 miljoen kilogram stikstof per jaar. Bij halvering van de veestapel ontstaat een tekort van 200 miljoen kilogram stikstof, wat vervangen moet worden door kunstmest. Kunstmestproductie en -gebruik gaan gepaard met ammoniak- en CO₂-uitstoot, waardoor de netto milieuwinst kleiner is.
2. Hoge economische kosten: Het drastisch verminderen van de veestapel heeft grote financiële gevolgen voor boeren en aanverwante industrieën. Volgens schattingen zouden de kosten voor het halveren van de veestapel in Nederland oplopen tot 25 a 50 miljard euro.
3. Verplaatsing van productie: Een kleinere veestapel in Nederland kan leiden tot verschuiving van de veehouderij naar andere landen met minder strenge milieuregels, wat het mondiale milieueffect neutraliseert.
4. Beperkte reductie: Door de vervangende productie en aankoop van meer kunstmest blijft de daadwerkelijke ammoniakreductie beperkt tot ongeveer 44-47%.

 

Alternatieve strategieën

1. Precisievoeding

Het verlagen van het ruw eiwitgehalte in het voer vermindert de stikstofuitscheiding door dieren, waardoor minder ammoniak vrijkomt uit mest.

• Effectiviteit: Een reductie van 10-30% in ammoniakemissie kan worden gerealiseerd, afhankelijk van het voerregime.
• Kosteneffectiviteit: Lagere voerkosten door minder eiwitrijk krachtvoer maken deze strategie economisch aantrekkelijk.
• Bijkomende voordelen: Verbeterde diergezondheid en lagere uitstoot van broeikasgassen.

2. Mestfermentatie (biologisch en microbiologisch aanzuren van mest)

Het fermenteren van mest, bijvoorbeeld door Effective Micro-organisms (EM), vermindert de hoeveelheid ammoniak die vrijkomt bij opslag en gebruik van mest.

• Effectiviteit: Ammoniakemissies kunnen met 30-50% worden gereduceerd, afhankelijk van de techniek en toepassing.
• Kosteneffectiviteit: De aanschaf van EM verdient zich zelf terug door verminderde aankoop van kunstmest en waarde vermeerdering van de mest.
• Bijkomende voordelen: Vermindering van methaanuitstoot en geen stank.

3. Precisiebemesting

Gerichte toepassing van gefermenteerde mest en renure met technieken zoals injectie of sleufkouter vermindert de emissie van ammoniak naar de lucht.

• Effectiviteit: Ammoniakreducties van 40-60% zijn haalbaar bij correcte toepassing.
• Kosteneffectiviteit: Precisiebemesting met gefermenteerde mest verhoogt de stikstofefficiëntie, wat resulteert in lagere meststoffenkosten. Door betere bodemgezondheid hogere opbrengsten van gewassen.
• Bijkomende voordelen: Minder uitspoeling van stikstof naar grond- en oppervlaktewater.

 

Conclusie

Het halveren van de veestapel kan leiden tot een aanzienlijke reductie van ammoniakemissies van 44 tot 47%, maar de netto voordelen worden beperkt door de noodzaak om met stikstof uit kunstmest te compenseren en door de hoge economische kosten. Alternatieve strategieën zoals precisievoeding, mestfermentatie en precisiebemesting bieden niet alleen een hogere ammoniakreductie tot 75%, maar zijn ook kosteneffectiever en hebben bredere milieuwinst. Een integrale aanpak waarin deze technologieën worden gecombineerd, biedt een duurzamer en economisch haalbaar alternatief voor het halveren van de veestapel.

 

Sinds april 2021 is het toegestaan deze alternatieve strategieën te gebruiken middels een doelvergunning.

 

Voor meer informatie over doel vergunningen zie: https://maatschappelijkverantwoordboeren.jouwweb.nl/doelgerichte-vergunning

 

Bron: https://maatschappelijkverantwoordboeren.jouwweb.nl/projecten/emissieverlagen