Ammoniakreductie: Potstal of Effectieve Micro-organismen in Mestkelders?

 

Ammoniakemissie is een belangrijk aandachtspunt in de veehouderij, zowel vanwege de milieueffecten als de impact op de bedrijfsvoering. Veehouders zoeken naar praktische en kosteneffectieve methoden om emissies te verminderen zonder dat dit ten koste gaat van diergezondheid, mestkwaliteit en bedrijfsrendement. Twee benaderingen die kunnen bijdragen aan het verlagen van ammoniakemissie zijn het gebruik van een potstal en het toepassen van Effectieve Micro-organismen (EM) in mestkelders.

 

Potstal als natuurlijke emissiereductie

Een potstal kan een effectieve manier zijn om ammoniakemissie te reduceren, mits goed beheerd. In een potstal wordt de mest gemengd met stro of ander organisch materiaal, waardoor een dikke, absorberende laag ontstaat. Dit zorgt voor een aantal voordelen:

  1. Ammoniakbinding door stro en organisch materiaal

    • Stro en andere koolstofrijke materialen nemen vocht op en binden stikstof, waardoor minder ammoniak kan verdampen.

  2. Microbiële omzetting van stikstof

    • In de onderste lagen van de potstal ontwikkelen zich micro-organismen die stikstof omzetten in stabiele organische vormen. Dit voorkomt dat stikstof vervluchtigt als ammoniakgas en maakt het later beter beschikbaar voor gewassen.

  3. Natuurlijke compostering verlaagt de pH

    • Tijdens het rijpen van de mest verlaagt de pH, waardoor de vorming van ammoniak (NH₃) wordt afgeremd. Dit proces wordt versterkt wanneer de mest na uitmesten verder wordt gecomposteerd.

  4. Verbeterde mestkwaliteit en bodemvruchtbaarheid

    • De gerijpte mest uit een potstal heeft een hogere agronomische waarde dan verse mest. De stabiele organische stikstof verbetert de bodemvruchtbaarheid en verlaagt de noodzaak van kunstmest.

Een overstap naar een potstal is echter een ingrijpende verandering, waarbij naast investeringen ook een aanpassing van het bedrijfsmanagement nodig is. Niet elke veehouder kan of wil deze overstap maken. Daarom kan het zinvol zijn om in een ligboxenstal met mestkelders een vergelijkbaar gunstig klimaat te creëren.

 

Effectieve Micro-organismen (EM) als alternatief voor potstallen

Voor veehouders die geen potstal willen of kunnen implementeren, bieden Effectieve Micro-organismen (EM) een mogelijkheid om ammoniakemissie in mestkelders te verlagen. EM bestaat uit een mengsel van nuttige bacteriën, gisten en schimmels die fermentatie bevorderen en rottingsprocessen tegengaan. Dit heeft meerdere voordelen:

  1. Fermentatie in plaats van rotting

    • In een traditionele mestkelder zetten bacteriën ureum om in ammoniak, wat vervolgens verdampt. EM-producten sturen dit proces richting fermentatie, waardoor stikstof in de mest behouden blijft en niet vervluchtigt.

  2. Lagere pH remt ammoniakvorming

    • Net als bij een potstal verlaagt EM de pH van de mest, waardoor ammoniakemissie wordt geremd.

  3. Gezondere microbiële balans in de mestkelder

    • EM bevordert een stabiel en gezond microbiologisch evenwicht, waardoor de mest minder snel bederft en onaangename geuren worden verminderd. Dit verbetert ook de luchtkwaliteit in de stal.

  4. Verbeterde mestkwaliteit

    • Gefermenteerde mest is stabieler en heeft een hogere agronomische waarde. Dit verlaagt de behoefte aan kunstmest en draagt bij aan een duurzamere bedrijfsvoering.

  5. Eenvoudige implementatie

    • In tegenstelling tot een potstal vereist het gebruik van EM geen grote aanpassingen aan de stal. Het kan eenvoudig worden toegevoegd aan de mest en werkt zonder ingrijpende veranderingen in de bedrijfsvoering.

Vergunningverlening en doelvergunningen

Veehouders die maatregelen zoals een potstal of het gebruik van EM willen inzetten om ammoniakemissie te verlagen, kunnen deze technieken benutten bij het aanvragen van een doelvergunning. Sinds de invoering van doelvergunningen naast middelvergunningen kunnen veehouders kiezen uit meer dan 50 managementmaatregelen om emissies te reduceren. Door het effect van een potstal of EM-producten aan te tonen, kunnen veehouders aantonen dat ze voldoen aan de gestelde emissienormen zonder verplicht te zijn tot traditionele technische maatregelen zoals emissiearme vloeren. Dit biedt flexibiliteit en stimuleert innovatie binnen de veehouderij.

 

Conclusie

Zowel de potstal als Effectieve Micro-organismen (EM) in mestkelders bieden veehouders mogelijkheden om ammoniakemissie te verminderen en de mestkwaliteit te verbeteren. Een potstal werkt door stro en natuurlijke microbiële processen, terwijl EM fermentatie stimuleert en rotting voorkomt in mestkelders.

Voor bedrijven die willen overstappen naar een natuurgerichte en circulaire mestverwerking, kan een potstal een interessante optie zijn. Voor bedrijven die hun bestaande stalsysteem willen optimaliseren zonder grote aanpassingen, biedt EM een laagdrempelige en effectieve oplossing. Beide methoden dragen bij aan een duurzamer en emissiearmer stalbeheer, met voordelen voor zowel de veehouder als het milieu. Bovendien kunnen veehouders deze maatregelen gebruiken bij een aanvraag voor een doelvergunning, waardoor ze meer vrijheid krijgen om op een praktische en economisch haalbare manier aan emissienormen te voldoen.